تاریخچه رپ فارس

تاریخچه رپ فارس

اولین جرقه های موسیقی رپ مثل بسیاری از ژانرهای دیگر، از دل فقر و تبعیض به وجود آمد؛ از تضاد، از اختلاف طبقه اجتماعی و از تفاوت رنگ. اولین نمایش را هم سیاهان گروه Sugar hill gang اجرا کردند. آهنگ آن ها در سال 1979 منتشر شد و در فهرست تابلو چهل آهنگ پرفروش سال در ایالات متحده قرار گرفت. رپ متولد شده بود، به عنوان یک سبک جدید. وقتی آهنگ Message به عنوان پیام سیاهان فقیر منتشر شد و سر و صدای زیادی به پا کرد، همه چیز وارد فضای جدیدی شد. آمریکایی ها از نژاد آفریقایی و لاتین ها، زبان آسان و خوبی برای گفتن پیام هایشان یافته بودند. این یک اعتراض آمریکایی بود به نژادپرستی و مشکلات اجتماعی آمریکا. رپ در واقع، موسیقی عجیب و غریبی نبود، یک جور ریتمیک حرف زدن بود، آن هم با زبان خیابانی؛ همان زبانی که بین جوانان هر کشوری متولد می شود و پس از چندی فراموش می شود. رپ را CNN سیاهان می نامیدند. آن ها اوضاع و احوال خود را به زبان موسیقی به گوش یکدیگر و البته سفیدها می رساندند. سال های 85 تا 93، سال های طلایی رپ و هیپ هاپ بود. نطفه رپ اما، پیش از آن ها شکل گرفته بود؛ وقتی جیمز براون مشهور و محبوب، ترانه Payback را در سال 1974 منتشر کرد. زبان شورش و اعتراض سیاهان، به راه افتاده بود و هیچ کس جلودارشان نبود. آن ها آمده بودند تا تمام فریادهای یک عصر را با سلاح موسیقی بر سر سفیدها بریزند.

***
می گویند آهنگ «یک یاری دارم» از بدیع زاده، اولین آهنگ رپ فارسی است. می گویند هیپ هاپ، همان بحر طویل ادبیات فارسی است. یعنی ما می توانیم به سبک بعضی ها که سر منشأ هر چیز را در ایران می بینند، رپ و هیپ هاپ را هم به نام خود مصادره کنیم! از این تاریخ نگاری ها که بگذریم، رپ، در واقع یک موسیقی بسیار ساده و عامیانه است، شعری که روی یک بخش کوتاه و تکرارشونده موسیقایی قرار می گیرد و بدون اوج و فرود آن چنانی، به طور ممتد و متوالی خوانده می شود. دلیل این که هر کسی، سراغ موسیقی رپ می رود، همین سادگی بیش از حد آن است که چندان نیازی به نت دانستن یا آشنایی با علم موسیقی ندارد. به صدای آن چنانی هم نیازی نیست. صدا هرچه نخراشیده تر باشد، بیشتر در خدمت موسیقی رپ قرار می گیرد. پس رپ برای محبوب شدن به چه احتیاج دارد؟ به یک کلام تأثیرگذار.
رپ خوان ها و علاقه مندان رپ، به کلام مورد استفاده در آهنگ هایشان «تکست» می گویند. اصلا علامت مشخصه هر رپ خوانی، همین تکست است؛ تکستی که حتما باید قافیه داشته باشد و بتوان آن را به حالت ریتمیک خواند. هرچه مصرع ها کوتاه تر باشند، رپ خوان راحت تر می تواند بالا و پایین های آهنگ را رعایت کند. در این یک ساله که رپ فارسی بین نوجوانان ایرانی شایع شده، بعضی از قدیمی ترها تکست می سازند و آن ها را به دیگر عاشقان شهرت و محبوبیت می فروشند؛ یک تجارت در دنیایی که فلسفه اش در ابتدا، اعتراضات اجتماعی بود و بس! اما حالا هرکس به هرکسی که بخواهد در قالب این سبک اعتراض می کند، گاهی هم مثل بازار داغ امروز ما ناسزا می گویند و بددهنی می کنند.
به آهنگ های رپ، «بیت» می گویند. در واقع آهنگ های رپ، یک بیت اصلی هستند که مدام تکرار می شوند. اغلب رپ خوان های ایرانی، از آن جا که خیلی بااستعدادند(!)، از بیت های دزدی استفاده می کنند. بیچاره امینم و توپاک، بیت می سازند و جانشینان خلف آن ها در ایران، به سبک خوانندگان لس آنجلس، روی آن کلام فارسی می گذارند و نسخه فارسی آهنگ های معروف را با کلام سطحی خود ارائه می کنند. بیت سازی این روزها اما ساده تر از همیشه است. با یک نرم افزار کامپیوتری - معمولا ejayhiphop- می توان بیت ساخت و به خورد خلق الله داد. در این نرم افزار، علاوه بر چند بیت آماده، سمپل های مختلفی وجود دارد که بیت ساز می تواند با کنار هم قرار دادن آن ها، آهنگ جدیدی بسازد. از تجارت تکستی گفتیم، باید به تجارت بیتی هم اشاره کنیم. علاوه بر بیت سازان حرفه ای، چند سایت رپ زیرزمینی، بیت های آماده را به مزایده می گذارند تا با سرکیسه کردن مشتریان عشق خوانندگی، پولی به جیب بزنند.

***
اولین رپ های فارسی را یک گروه ایرانی ساکن آلمان تولید کردند. آن ها مسائل اجتماعی را در قالب موسیقی رپ و هیپ هاپ مطرح می کردند. آن ها بعدا به لس آنجلس مهاجرت کردند و درباره بیکاری، طلاق، خواننده شدن و خیلی چیزهای دیگر ترانه ساختند و خواندند. البته مسائلی که آن ها مطرح می کردند، چندان مسأله داخل کشور نبودند و یا اگر بودند، خیلی سردستی و سطحی به آن ها پرداخته می شد.
چند سال بعد از آن ها، آهنگ هایی به شکل رپ از تلویزیون پخش شد؛ در برنامه ای به نام «اکسیژن» که مجری اش «شهاب حسینی» بود. انگار این سبک موسیقی، یک جورهایی رسمی شده بود.
یک سال پیش «رضا عطاران» هم در تیتراژ مجموعه متهم گریخت به خوبی از موسیقی رپ استفاده کرد. همان ترانه ای که این طور شروع می شد: «شهر ما آسمون آبی داره...» و بعدش هم «امیرحسین مدرس» آواز را سر می داد. این یکی از اولین موارد استفاده از موسیقی رپ در یک رسانه رسمی مثل تلویزیون بود.
اما پیش از آن، آلبومی به نام «اسکناس» از «شاهکار بینش پژوه» منتشر شد؛ آلبومی با آهنگ سازی «بهروز صفاریان» که با استقبال نسبتا خوبی هم مواجه شد؛ آلبومی که این روزها از طرف رپ خوان های جوان، بدجوری مورد انتقاد و حتی استهزا قرار گرفته. رپ خوان های جدید، آلبوم شاهکار را شعاری، بی اثر و معمولی معرفی می کنند اما در همین اثنا، چند نوجوان و جوان با استفاده از انتشار آهنگ هایشان از طریق اینترنت، موفق شدند برای خود نامی دست و پا کنند. آن ها از نام اصلی خود استفاده نکردند و هر یک برای خود لقبی در نظر گرفتند؛ القابی که در برخی موارد مسخره و بی معنا است. انگار این روزها اسم است که تعیین می کند نوجوانان تسخیر شده در رپ، محو آهنگ های چه کسی شوند. انتخاب اسمی مثل «فرعون» واقعا عجیب و به واقع زشت است!

***
یکی از اولین کسانی که موفق شد با خواندن روی آهنگ های غربی مطرح شود، «هیچ کس» بود. نام او این روزها هم با ارائه آلبوم جدیدش، بیشتر بر سر زبان ها افتاده است. او از پنج- شش سال پیش، کارش را آغاز کرد و به بازخوانی آهنگ های انگلیسی پرداخت. اما چون این کارش هم سخت بود و هم با استقبال چندانی مواجه نشد، به سراغ متون فارسی رفت. او سعی کرد با تکیه بر اوضاع و احوال نوجوانان و جوانان و با تکیه بر خیابانی بودنش، شعرهای متفاوتی بگوید و برای خودش وجهه اجتماعی خوانی هم بسازد. اما خب، کلام شعارزده و گاهی دور از واقعیت او، فقط به مذاق یک عده خاص آن هم از جنس خیلی پولدار یا خیلی پولدارنمای بالای شهری تهرانی خوش می آمد و آدم های جدی را جذب نمی کرد. هرچه می گذشت هیچ کس سعی می کرد آهنگ های بهتر و شعرهای واقعی تری بسازد و البته مؤدب تر هم می شد. او در آلبوم آخرش سعی کرد با تلفیق سازهای ایرانی و موسیقی رپ، آهنگ های متفاوت تری بسازد و از کلام نسبتا پخته تری هم استفاده کند. نام واقعی هیچ کس، «سروش لشکری» است. او بیست و یک ساله و ساکن ونک است.
گروه «زد بازی» هم یکی دیگر از گروه های مطرح موسیقی رپ است. آن ها کارهای ابتدایی شان را در تهران ضبط می کردند، اما بعدا به لندن کوچ کردند. در «ویکی پدیا» و ذیل رپ خاورمیانه، به محبوبیت آن ها بین نوجوانان ایرانی اشاره شده. تا به حال هشت میلیون آهنگ آن ها دانلود شده و این برای خودش رکوردی است.
اغلب آهنگ های زدبازی به بحث و جدل ها و کری خواندن های رایج در موسیقی رپ اختصاص دارد. و کمتر از مسایل مهم جوانان در آن حرفی به میان می آید. تکست های آن ها معمولا ضعیف است و هر وقت قافیه تنگ آید، زدبازی هم به جفنگ می آید!
Emziper هم یکی دیگر از رپ خوان های مشهور دنیای رپ فارسی است. او چندان پرکار نیست و از موضوعات اجتماعی مبتلا به جوانان ایرانی از قبیل کنکور، فاصله طبقاتی و خیانت، سخن می گوید. کار ویژة Emziper، ترجمة جمله به جمله آهنگ lose your self از امینم به فارسی و خواندن روی همان آهنگ است.
در واقع هیچ کس، زدبازی و امزیپر، باعث شهرت رپ در میان نوجوانان شدند و همین مسأله، باعث افزایش قارچ گونه رپ خوان های ناآگاه به وضعیت و ویژگی های موسیقی رپ شد. اغلب این عشق رپ ها، یک بیت از آهنگ های امینم، cent 50 و یا D12 را انتخاب می کردند و با استفاده از کامپیوترهای خانگی، صدایشان را ضبط و با آهنگ میکس می کردند. پس از مدتی اما، استودیویی با نام عجیب «کرگدن» به پاتوق رپ خوان های جوان تبدیل شد. حالا آن ها می توانستند با اجاره ساعتی استودیو از امکانات آن استفاده کنند و آهنگ هایشان را با کیفیت بهتری ضبط کنند. پول اجاره هم که معمولا از جیب مبارک پدر خانواده تأمین می شد. بخشی از این دوستان به خانواده هایی با درآمدهای بالا تعلق دارند که برای رفاه فرزندشان هرکاری می کنند، حالا اگر نمی توان در یک دانشگاه معتبر جایی پیدا کرد، می توان پول هنگفتی را خرج خوانندگی فرزند کرد! بعضی دیگر، هم علاقه دارند و هم مایلند که عقب نیفتند، در نتیجه هرطور شده هزینه کار را تأمین می کنند.
در میان رپ خوان های نوجوان، بعضی ها اما از شم اقتصادی خوبی هم بهره مندند. یکی از تاجر مسلکان رپ، «شاهین.ف» است که استودیوی شخصی دارد. پدرش بسیار متمول است و او به همین دلیل توانسته سرمایه تجهیز یک استودیوی شخصی را فراهم کند. اما با اجاره دادن آن به رپ خوان های جوان، موفق شده سود سرشاری به جیب بزند. صدای خود شاهین ف، بسیار ضعیف است، اما او با استفاده از افکت های بسیار قوی توانسته در میان رپ خوان ها برای خود جایی دست و پا کند.

حاشیه های رپ
رپ در کشور ما مانند بقیه پدیده های اجتماعی نوظهور، حواشی ای فراتر از متن دارد. بسیاری از تازه واردهای این سبک، فقط ظواهر رپ مانند لباس و کل کل بازی ها و جنگ های خیابانی را آموخته اند و به مسائل مهم تری چون جنبه انتقادی و اصلاح گرایانه آن، توجه نمی کنند. اگر در غرب بعضی سعی کرده اند با این نوع رفتار و موسیقی، مدلی از اعتراض را به نمایش بگذارند، ما با یک رفتار غیرعقلایی و غیرایرانی به تقلید از بدترین ظواهر زندگی یک عده غیرهم وطن دست زده ایم. رپ خوان ها معمولاً لباس های گشاد می پوشند. شلوار گشاد با جیب های فراوان، یک رکابی بسکتبال که بر روی تی شرتی ساده پوشیده می شود و کلاهی که یا تا آخرین حد پایین آمده و یا کج قرار گرفته است.
گردنبندی بزرگ که حتی ممکن است گردنشان را خم کند، از دیگر زلم زیمبوهای آویزان به آن هاست! رپرها معمولا در راه رفتن هم سر و دستشان را تکان می دهند و زیر لب شعرهایی را زمزمه می کنند. شما شاید در خیابان افرادی را دیده باشید که کلاه خاصی بر سر دارند و با رفتارشان جماعتی را به خود مشغول کرده اند. یکی می خندد، یکی تعجب می کند و بعضی ها سر تکان می دهند. این ها همان دوستانی هستند که راه رفتن خودشان را فراموش کرده اند.
این تیپ از رپ خوان ها در حال افزایش اند، با فرهنگی آمریکایی که هیچ سنخیتی با زندگی ما ندارد. آن ها برای جلب توجه و نشان دادن رپ خوان بودنشان معمولا در حال درگیری اند. برای هر حادثه کوچکی دعوا به راه می اندازند و قمه(!) های آماده را از غلاف بیرون می کشند. متأسفانه تعداد زیادی از رپرهای مشهور پرشین رپ، به انواع و اقسام مواد روان گردان و اعتیادآور وابسته اند و با افتخار از این مواد در تکست ها سخن می گویند. اما در این میان هنوز رپرهای پاکی پیدا می شوند که مجدانه برای رسیدن به استانداردهای دریافت مجوز، تلاش می کنند. آن ها موجب شده اند که سیما نیز در برخی برنامه هایش، حداقل برای تفنن از آهنگ های رپ استفاده کند. همان طور که در سریال متهم گریخت آهنگی با صدای «رضا عطاران» را در این سبک شنیدیم. در جشنواره امسال نیز تیتراژ پایانی فیلم «خط ممتد» به کارگردانی «مانی تارخ» شعری رپ و با مضمون اجتماعی بود.

شرکت های زیرزمینی: به تازگی دو شرکت که توسط رپرهای جوان اداره می شوند، تصمیم به پخش و فروش زیرزمینی آلبوم های رپ گرفته اند.
به نقل از هفته نامه «همشهری جوان»


***


این بلاگ در حالت آزمایشی میباشد، با نظرات(انتقادات و پیشنهادات)خود مارا در بهبود و پیشرفت بلاگ یاری فرمایید.

کپی برداری از مطالب بلاگ تنها با ذکر منبع یعنی (WwW.Rap30T.blogSKY.cOm)مجاز میباشدوهرگونه کپی برداری غیر مجاز باعث محدودیت اطلاع رسانی و آموزشی بلاگ میگردد.

در حال حاظر این بلاگ هیچگونه شعبه ایی در هیچ بلاگری ندارد و هر گونه شباهت اسمی و یا لینک به صورت تصادفی و یا سوءاستفاده میباشد.

با تشکر از بازدید شما : مدیر بلاگ DeltA